Poziom organizacji osobowości a rewiktymizacja dorosłych ofiar wykorzystania seksualnego w dzieciństwie

(projekt współfinansowany ze środków NCN, grant nr 3535/B/H03/2011/40)

Kierownik projektu
Dr Agnieszka Izdebska
Email: izdebska@amu.edu.pl

Problem: Celem badań była weryfikacja modelu związków pomiędzy osobowością a rewiktymizacją. Rewiktymizacja rozumiana była jako doświadczenie przemocy seksualnej przez osobę dorosłą, która jako dziecko była wykorzystana seksualnie. Z kolei osobowość oraz poziomy jej organizacji ujmowane były zgodnie z koncepcją Ottona Kernberga. Sprawdzono, czy osoby o odmiennych poziomach organizacji osobowości różnią się prawdopodobieństwem wystąpienia rewiktymizacji, jej surowością oraz wybranymi uwarunkowaniami. Uwarunkowania rewiktymizacji objęły czynniki osobowościowe (procesy regulacji emocjonalnej, procesy przetwarzania informacji w sytuacjach interpersonalnych oraz cechy temperamentalne) oraz pozaosobowościowe (aktualne kontekstowe czynniki ryzyka wiktymizacji seksualnej, surowość wykorzystania seksualnego w dzieciństwie oraz inne niż wykorzystanie seksualne doświadczenia przemocy w rodzinie pochodzenia).

Metoda: Badania przeprowadzono na grupie 119 dorosłych kobiet. Do pomiaru doświadczeń wiktymizacji seksualnej zastosowano Kwestionariusz Doświadczeń Dziecka Wykorzystanego Seksualnie (KDDWS) oraz Kwestionariusz Niechcianych Doświadczeń Seksualnych w Dorosłości (KNDSD), do pomiaru poziomu organizacji osobowości użyto Kwestionariusz Zaburzenia Osobowości Borderline (ZOB), zaś do pomiaru poszczególnych uwarunkowań rewiktymizacji następujące narzędzia badawcze: Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu (FCZ-KT), Skala Przetwarzania Emocjonalnego, Test „Obrazki” (metoda własnej konstrukcji do pomiaru przetwarzania informacji w sytuacjach interpersonalnych) oraz Skala Kontekstowych Czynników Ryzyka Wiktymizacji Seksualnej w Dorosłości (KCRWS) (metoda własnej konstrukcji do pomiaru aktualnych kontekstowych czynników ryzyka wiktymizacji seksualnej oraz innych niż wykorzystanie seksualne doświadczeń przemocy w rodzinie pochodzenia).

Wyniki: Wykazano, iż kobiety o poziomie organizacji osobowości bliskim borderline cechuje wyższe, niż osoby o neurotycznym poziomie organizacji osobowości, prawdopodobieństwo wystąpienia rewiktymizacji, wyższa surowość (częściej jest to rewiktymizacja z udziałem penetracji oraz ze strony wcześniej znanego sprawcy), a także wyższe natężenie jej uwarunkowań: surowości wykorzystania seksualnego w dzieciństwie, agresji nieseksualnej w rodzinie pochodzenia, cech temperamentalnych perseweratywności oraz reaktywności emocjonalnej, zakłóceń regulacji emocjonalnej, a także aktualnych kontekstowych czynników ryzyka wiktymizacji seksualnej.

Wnioski: Uzyskane wyniki badań wspierają przekonanie, iż istnieje powiązanie pomiędzy poziomem organizacji osobowości a rewiktymizacją dorosłych ofiar wykorzystania seksualnego w dzieciństwie. W związku z tym uzasadnione jest formułowanie programów terapii dla osób z doświadczeniem wykorzystania seksualnego w dzieciństwie zróżnicowanych ze względu na cechujący je poziom organizacji osobowości, a także uwzględnianie poziomu organizacji osobowości w opiniodawstwie sądowym przy ocenie prawdopodobieństwa wystąpienia rewiktymizacji, jej specyfiki oraz uwarunkowań.

Publikacje związane z projektem:

Beisert, M., Izdebska, A. (2012). Wykorzystywanie seksualne dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2 (39), 48-66

Izdebska, A. (2015). Assessment of personality according to Otto Kernberg. Current Issues in Personality Psychology, 3 (2), 65-83.

Izdebska, A., Zielona-Jenek, M. (2016). Wykorzystanie seksualne w dzieciństwie a seksualność kobiet w cyklu życia. W: A. Matysiak-Błaszczyk, B. Jankowiak (red.), Kontrowersje wokół socjalizacji dziewcząt i kobiet (s. 253-276). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Izdebska, A. (2016). Rewiktymizacja w życiu polskich kobiet z doświadczeniem wykorzystania seksualnego w dzieciństwie. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(2), 9-31.

Izdebska, A., & Beisert, M. (2018). The Level of Personality Organization and Revictimization in Lives of Child Sexual Abuse Survivors. Journal of Interpersonal Violence, 88626051875906. http://doi.org/10.1177/0886260518759061

Izdebska, A. (2020). Personality Disorders in Adult Female Child Sexual Abuse Survivors: Dimensions of Personality Pathology and Characteristics of Abuse. Journal of Interpersonal Violence. https://doi.org/10.1177/0886260520903136

Wystąpienia konferencyjne związane z projektem:

Izdebska, A. (2011). Relacje dorosłych ofiar przemocy seksualnej w dzieciństwie. Referat na: Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Relacje interpersonalne człowieka w cyklu życia”, Koło Naukowe Psychologii Płci, Poznań.

Izdebska, A. (2011). Child sexual abuse? The important factor to be taken into account in the assessement of adult rape victims. Referat na: The 4th Cracow Conference of Psychology and Law, Kraków.

Izdebska, A. (2012). Risk factors for women’s sexual victimisation in adulthood. Referat na: The 5th Cracow Conference of psychology and Law, Kraków.

Izdebska, A. (2012). The level of personality organization and revictimization in lives of child sexual abuse survivors. Referat na: The Second International Postgraduate Conference – Psychology and behavioural sciences: bringing theory into practice, Ciążeń.

Izdebska, A. (2013). Contributions od personal and situational factors to revictimization in lives of child sexual survivors. Referat na: XIII International Congress on The Disorders of Personality, Copenhagen.

Izdebska, A. (2014). The role of personality organization in adult relational experiences of sexual violence in women with a history of child sexual abuse. Treatment implications. Referat na: 3rd ISTFP Conference, Parma, Italy.

Izdebska, A. (2018). Doświadczenie wykorzystania seksualnego w dzieciństwie a relacje intymne w dorosłości. Referat na: II Ogólnopolska Konferencja Psychologii Kobiecości i Męskości oraz Bliskich Związków Interpersonalnych, Katowice, Zakład Psychologii Społecznej i Środowiskowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Izdebska, A. (2018). Personality organization in adult female child sexual abuse survivors. Referat na: 5th ISTFP Conference, Barcelona, Spain.